श्री गुरु चरित्र परयाण का यह तेंतीसवाँ अध्याय है श्री गुरु चरित्र में कुल 53 अध्याय हैं आप इन्हें एक एक कर पाठ करे सभी आधाय का लिंक नीचे दिया गया है.
- Read Previous Lesson – Shri Guru Charitra Adhyay 32
- Read Next Lesson– Shri Guru Charitra Adhyay 34
- Read – Sampurna Guru Charitra Prayan in Marathi.
श्रीगणेशाय नमः । श्रीसरस्वत्यै नमः । श्रीगुरुभ्यो नमः ।
नामधारक शिष्यराणा । लागे सिद्धाचिये चरणां ।
विनवीतसे कर जोडून । भक्तिभावेंकरोनियां ॥ १ ॥
म्हणे स्वामी सिद्धमुनि । पूर्वकथानुसंधानीं ।
पतीसहित सुवासिनी । आली गुरुसमागमें ॥ २ ॥
श्रीगुरु आले मठासी । पुढें कथा वर्तली कैसी ।
विस्तारोनि आम्हांसी । निरोपावी दातारा ॥ ३ ॥
सिद्ध म्हणे ऐक बाळा । दुसरे दिवसीं प्रातःकाळा ।
दंपति दोघें गुरुजवळा । येऊनि बैसती वंदूनि ॥ ४ ॥
विनविताति कर जोडोनि । आम्हां शोक घडले दिनीं ।
एक यतीनें येऊनि । नाना धर्म निरोपिले ॥ ५ ॥
रुद्राक्ष चारी आम्हांसी । देतां बोलिला परियेसीं ।
कानीं बांधोनि प्रेतासी । दहन करीं म्हणितलें ॥ ६ ॥
आणिक एक बोलिलें । रुद्रसूक्त असे भलें ।
अभिषेक करिती विप्रकुळें । तें तीर्थ आणावें ॥ ७ ॥
आणोनि तीर्थ प्रेतावरी । प्रोक्षा तुम्ही भावेकरीं ।
अंतकाळ-समयीं दर्शन करीं । श्रीगुरुनृसिंहसरस्वतीस्वामीचें ॥ ८ ॥
ऐसें सांगोनि आम्हांसी । आपण गेला परियेसीं ।
रुद्राक्ष राहिले मजपाशीं । पतिश्रवणीं स्वामिया ॥ ९ ॥
ऐकोनि तियेचें वचन । श्रीगुरु सांगती हांसोन ।
रुद्राक्ष दिल्हे आम्हींच जाण । तुझी भक्ति देखोनियां ॥ १० ॥
रुद्राक्षांची महिमा । सांगता असे अनुपम्या ।
सांगेन विस्तारुन तुम्हां । एकचित्ते परियेसा ॥ ११ ॥
भक्ति अथवा अभक्तिसीं । रुद्राक्षधारणनरासी ।
पापें न लागती परियेंसी । उत्तम अथवा नीचातें ॥ १२ ॥
रुद्राक्षधारणपुण्य । मिति नाहीं अगण्य ।
आणिक द्यावया नाहीं साम्य । श्रुतिसंमत परियेसा ॥ १३ ॥
सहस्त्रसंख्या जो नर । रुद्राक्षमाळा करी हार ।
स्वरुपें होय तोचि रुद्र । समस्त देव वंदिती ॥ १४ ॥
सहस्त्र जरी न साधती । दोंही बाहूंसी षोडश असती ।
शिखेसी बांधा एक ख्याति । चतुविंशति दोंही करी ॥ १५ ॥
कंठाभरण बत्तिसाचें । मस्तकीं बांधा चत्वारिंशाचें ।
श्रवणद्वयीं द्वादशाचे । धारण करावें परियेसा ॥ १६ ॥
अष्टोत्तरशत एक । कंठी माळा करा निक ।
रुद्रपुत्रसमान ऐक । येणें विधी धारण केलिया ॥ १७ ॥
मोतीं पोंवळीं स्फटिकेसी । रौप्य-वैडूर्य सुवMर्णेसीं ।
मिळोनि रुद्राक्षमाळेसी । धारण करावें परियेसा ॥ १८ ॥
त्याचें फळ असे अपार । माळा रुद्राक्ष असे थोर ।
जैसे मिळती समयानुसार । रुद्राक्ष धारण करावे ॥ १९ ॥
ज्याचे गळां रुद्राक्ष असती । त्यासी पापें नातळती ।
त्यासी होय सद्गति । रुद्रलोकीं अखंडित ॥ २० ॥
रुद्राक्षमाळा धरोनि । जप करिती अनुष्ठानीं ।
अनंत फळ असे जाणी । ऐका श्रोते एकचित्तें ॥ २१ ॥
रुद्राक्षाविणें जो नर । वृथा जन्म जाणा थोर ।
ज्याचे कपाळीं नसे त्रिपुंड्र । जन्म वायां परियेसा ॥ २२ ॥
रुद्राक्ष बांधोनि मस्तकेंसी । अथवा दोन्ही श्रवणांसी ।
स्नान करितां नरासी । गंगास्नानफळ असे ॥ २३ ॥
रुद्राक्ष ठेवोनि पूजेसी । अभिषेकावें रुद्रसूक्तेसीं ।
लिंगपूजा समानेसीं । फळ असे निर्धारें ॥ २४ ॥
एकमुख पंचमुख । एकादश असती मुख ।
चतुर्दशादि कौतुक । मुखें असती परियेसा ॥ २५ ॥
हे उत्तम मिळती जरी । अथवा असती नानापरी ।
धारण करावें प्रीतिकरीं । लाधे चतुर्विध पुरुषार्थ ॥ २६ ॥
याचें पूर्वील आख्यान । विशेष असे गति गहन ।
ऐकतां पापें पळोन । जाती त्वरित परियेसा ॥ २७ ॥
राजा काश्मीरदेशीं । ‘ भद्रसेन ‘ नाम परियेसीं ।
त्याचा पुत्र ‘ सुधर्मा ‘ ऐसी । प्रख्यात होता अवधारा ॥ २८ ॥
तया राजमंत्रीसुता । नाम ‘ तारक ‘ असे ख्यात ।
दोघे कुमार ज्ञानवंत । परमसख्यत्वें असती देखा ॥ २९ ॥
उभयतां एक वयेसीं । सुकुमार अति सुंदरेसीं ।
एके स्थानीं विद्याभ्यासी । वर्तती देखा संतोषें ॥ ३० ॥
क्रीडास्थानीं सहभोजनीं । असती दोघे संतोषोनि ।
ऐसे कुमर महाज्ञानी । शिवाचारी परियेसा ॥ ३१ ॥
सर्वदेही अळंकार । रुद्राक्षमाळा शृंगार ।
भस्मधारण त्रिपुंड- । तिलक असे परियेसा ॥ ३२ ॥
रत्नाभरण सुवर्ण देखा । लोहासमान पाहती निका ।
रुद्राक्षमाळांवांचूनि आणिका । न घेती देखा अलंकार ॥ ३३ ॥
मातापिता बंधुजन । आणोनि देती रत्नाभरण ।
टाकोनि देती कोपून । लोह पाषाण म्हणती त्यासी ॥ ३४ ॥
वर्ततां ऐसें एके दिवसीं । तया राजमंदिरासी ।
आला पराशर ऋषि । साक्षात ब्रह्म तो देखा ॥ ३५ ॥
ऋषि आला देखोनि । राजा सन्मुख जाऊनि ।
साष्टांगीं नमोनि । घेऊनि आला मंदिरांत ॥ ३६ ॥
बैसवोनि सिंहासनीं । अर्घ्य पाद्य देवोनि ।
पूजा केली उपचारोनि । महानंदें तये वेळीं ॥ ३७ ॥
कर जोडोनि मुनीश्र्वरासी । विनवी राजा भक्तीसीं ।
पिसें लागलें पुत्रांसी । काय करावें म्हणतसे ॥ ३८ ॥
रत्नाभरण अलंकार । न घेती भूषणें परिकर ।
रुद्राक्षमाळा कंठीं हार । सर्वाभरण तेंचि करिती ॥ ३९ ॥
शिकविल्या नायकती । कैसे ज्ञान यांचे मतीं ।
स्वामी यांते निरोप देती । तरीच ऐकती कुमारक ॥ ४० ॥
भूतभविष्यवर्तमानीं । त्रिकाळज्ञ तुम्ही मुनी ।
याचा अभिप्राय विस्तारोनि । निरोपावें दातारा ॥ ४१ ॥
ऐकोनि रायाचें वचन । पराशर ऋषि जाण ।
निरोपीतसे हांसोन । म्हणे विचित्र असे ऐका ॥ ४२ ॥
तुझ्या आणि मंत्रिसुताचा । वृतांत्त असे विस्मयाचा ।
सांगेन ऐक एकचित्तें साचा । म्हणे ऋषि तये वेळीं ॥ ४३ ॥
पूर्वीं नंदीग्राम नगरीं । होती एक वेश्या नारी ।
अति लावण्य सुंदरी । जैसें तेज चंद्रकांति ॥ ४४ ॥
जैसा चंद्र पौर्णिमेसी । तैसे छत्र असे तिसी ।
सुखासन सुवर्णेसीं । शोभायमान असे देखा ॥ ४५ ॥
हिरण्यमय तिचें भुवन । पादुका-सुवर्ण विराजमान ।
नानापरींचे आभरण । असे विचित्र परियेसा ॥ ४६ ॥
पर्यंक रत्नखचित देखा । वस्त्राभरणे अनेका ।
गोमहिषी दास्यादिका । बहुत असती परियेसा ॥ ४७ ॥
सर्वाभरणें तिसी असतीं । जैसी दिसे मन्मथरति ।
नवयौवन सोमकांति । अति लावण्य सुंदरी ॥ ४८ ॥
गंध कुंकुम कस्तुरी । पुष्पें असतीं नानापरी ।
अखिल भोग तिच्या घरीं । विख्यात असे तया ग्रामीं ॥ ४९ ॥
धनधान्यादि संपत्ति । कोटिसंख्या नाहीं मिति ।
ऐशापरी तें नांदती । वारवनिता तया नगरीं ॥ ५० ॥
ऐसें असोनि वारवनिता । म्हणे आपण पतिव्रता ।
धर्म करी असंख्याता । अन्नवस्त्रें ब्राह्मणांसी ॥ ५१ ॥
नाट्यमंडप तिचे घरी । रत्नखचित नानापरी ।
उभारिला अतिकुसरीं । सदा नृत्य करी तेथें ॥ ५२ ॥
सखियावर्गसहित नित्य । नृत्य करी ती मनोरथ ।
कुक्कुट मर्कट विनोदार्थ । बांधिले असती मंडपी ॥ ५३ ॥
तया मर्कटकुक्कुटांसी । रुद्राक्षमाळाभूषणेसीं ।
कुक्कुटाच्या शिखेसी । रुद्राक्ष एक बांधिला असे ॥ ५४ ॥
तया मर्कटकुक्कुटांसी । शिकवी ती नृत्य विनोदेसीं ।
वर्ततां ऐसें एके दिवसीं । अभिनव झालें परियेसा ॥ ५५ ॥
‘ शिवव्रती ‘ म्हणिजे एक । वैश्य आला महाधनिक ।
रुद्राक्षमाळा-भस्मांक । प्रवेशला तिच्या घरीं ॥ ५६ ॥
त्याचे सव्य करीं देखा । रत्नखचित लिंग निका ।
तेज फांके तरुणार्का । विराजमान दिसतसे ॥ ५७ ॥
तया वैश्यासी देखोनि । नेलें वेश्यें वंदूनि ।
नाट्यमंडपी बैसवोनि । उपचार केले नानाविध ॥ ५८ ॥
तया वैश्याचे करीं । जें कां लिंग होतें भूरी ।
रत्नखचित सूर्यापरी । दिसतसे तेज त्याचें ॥ ५९ ॥
देखोनि लिंग रत्नखचित । विस्मय करी वारवनिता ।
आपुले सखीसी असे म्हणत । ऐसी वस्तु पाहिजे ॥ ६० ॥
पुसा तया वैश्यासी । देईल जरी मोलासी ।
अथवा देईल रतीसी । होईन कुलस्त्री दिवस तीन ॥ ६१ ॥
ऐकोनि तियेचे वचन । पुसती वैश्यासी सखी जाण ।
जरी कां द्याल लिंगरत्न । देईल रति दिवस तीनी ॥ ६२ ॥
अथवा द्याल मोलासी । लक्षसंख्यादि द्रव्यासी ।
जें कां वसे तुमचे मानसीं । निरोपावें शिवव्रती ॥ ६३ ॥
ऐकोनि सखियांचे वचन । म्हणे वैश्य हांसोन ।
देईन लिंग मोहन । रतिकांक्षा करुनियां ॥ ६४ ॥
तुमची मुख्य वारवनिता । होईल जरी माझी कांता ।
दिवस तीन पतिव्रता । होऊनि असणें मनोभावें ॥ ६५ ॥
म्हणोनि मुख्य वनितेसी । पुसतसे वैश्य स्वमुखेसीं ।
नामें व्यभिचारी तूं होसी । काय सत्य तुमचे बोल ॥ ६६ ॥
तुम्हां कैंचे धर्मकर्म । बहु पुरुषांचा संगम ।
पतिव्रता कैसें नाम । असे तुज सांग मज ॥ ६७ ॥
ख्याति तुमचा कुळाचार । सदा करणें व्यभिचार ।
नव्हें तुमचे मन स्थिर । एक पुरुषासवें नित्य ॥ ६८ ॥
ऐकोनि वैश्यवचन । बोले वारवनिता आपण ।
दिनत्रय सत्य जाण । होईन तुमची कुलस्त्री ॥ ६९ ॥
द्यावें मातें लिंगरत्न । रतिप्रसंगें तुमचे मन ।
संतोषवीन अतिगहन । तनुमनधनेसीं जाणा ॥ ७० ॥
वैश्य म्हणे तियेसी । प्रमाण द्यावें आम्हांसी ।
दिनत्रय दिवानिशीं । व्हावें पत्नी धर्मकर्में ॥ ७१ ॥
तये वेळी वारवनिता । लिंगावरी ठेवी हस्ता ।
चंद्रसूर्य साक्षी करितां । झाली पत्नी तयाची ॥ ७२ ॥
इतुकिया अवसरीं । लिंग दिधलें तिचे करीं ।
संतोषली ते नारी । करी कंकण बांधिलें ॥ ७३ ॥
लिंग देवोनि वेश्येसी । बोले वैश्य परियेसीं ।
माझ्या प्राण समानेसीं । लिंग असे जाण तुवां ॥ ७४ ॥
याकारणें लिंगासी । जतन करावें परियेसीं ।
हानि होतां लिंगासी । प्राण आपुला त्यजीन ॥ ७५ ॥
ऐकोनि वैश्याचें वचन । अंगीकारिलें ते अंगनें ।
म्हणे लिंग करीन जतन । प्राणसमान म्हणोनियां ॥ ७६ ॥
ऐसीं दोघे संतोषत । बैसली असतीं मंडपांत ।
दिवस झाला अस्तंगत । म्हणती जाऊं मंदिरांत ॥ ७७ ॥
संभोगसमयीं लिंगासी । ठेवों नये जवळिकेसी ।
म्हणे वैश्य तियेसी । तये वेळीं परियेसा ॥ ७८ ॥
ऐकोनि वैश्यवचन । मंडपीं ठेविलें लिंगरत्न ।
मध्यस्तंभीं बांधोन । गेली अतर्गृहासी ॥ ७९ ॥
क्रीडा करीत दोघेंजण । होतीं ऐका एक क्षण ।
उठिला अग्नि अद्भुत जाण । तया नाट्यमंडपांत ॥ ८० ॥
अग्नि लागोनि मंडप । भस्म जाहला जैसा धूप ।
वैश्य करीतसे प्रलाप । देखोनियां तये वेळीं ॥ ८१ ॥
म्हणे हा हा काय झालें । माझें प्राणलिंग गेलें ।
विझविताति अतिप्रबळें । नगरलोक मिळोनि ॥ ८२ ॥
विझवूनि पाहती लिंगासी । झालें दग्ध परियेसीं ।
अग्नींत मर्कट-कुक्कुटांसी । दहन जहालें अवधारा ॥ ८३ ॥
वैश्य देखोनि तये वेळीं । दुःख करी अतिप्रबळी ।
प्राणलिंग जळोनि गेलें । आतां प्राण त्यजीन म्हणे ॥ ८४ ॥
म्हणोनि निघाला बाहेरी । आयती केली अवसरीं ।
काष्टें मिळवोनि अपारी । अग्नि केला परियेसा ॥ ८५ ॥
लिंगदहन जाहलें म्हणत । अग्निप्रवेश केला त्वरित ।
नगरलोक विस्मय करीत । वेश्या दुःख करीतसे ॥ ८६ ॥
म्हणे हा हा काय झाले । पुरुषहत्या दोष मज घडले ।
लिंग मंडपीं ठेविलें । दग्ध जाहलें परियेसा ॥ ८७ ॥
वैश्य माझा प्राणेश्र्वरु । तया हानी जहाली निर्धारु ।
पतिव्रताधर्म करुं । म्हणे प्राण त्यजीन ॥ ८८ ॥
बोलावोनि विप्रांसी । नमस्कारी तये वेळेसी ।
सहगमन करावयासी । दानधर्म करीतसे ॥ ८९ ॥
वस्त्र-भूषणें भांडारा । सर्व दिधलें विप्रवरां ।
आयती केली परिकरा । काष्ठें-चंदन वन्ही देखा ॥ ९० ॥
आपले बंधुसहोदरासी । नमोनि पुसे तये वेळेसी ।
निरोप द्यावा आपणासी । पतीसमागमें जातसें ॥ ९१ ॥
ऐकोनि तियेचें वचन । दुःख करिती बंधुजन ।
म्हणती तुझी बुद्धि हीन । काय धर्म करित्येसी ॥ ९२ ॥
आम्हीं घेतले जन्म कोण । तदनुसार वर्तन ।
करितां नाहीं दूषण । तूं हे काय करित्येसी ॥ ९३ ॥
वेश्येचे मंदिरासी । येती पुरुष रतीसी ।
मिती नाहीं तयांसी । केवीं जाहला तुझा पुरुष ॥ ९४ ॥
कैंचा वैश्य कैंचे लिंग । वायां जाळिसी आपुलें अंग ।
वारवनिता-धर्म चांग । नित्य पुरुष नूतनचि ॥ ९५ ॥
ऐसे वैश्य किती येती । त्यांची कैशी होसी सती ।
हांसती नगरलोक ख्याति । काय तुझी बुद्धि सांगे ॥ ९६ ॥
येणेंपरी समस्त जन । वारिती तिचे बंधुजन ।
कांहीं केलिया नायके जाण । विनवीतसे परियेसा ॥ ९७ ॥
वेश्या म्हणे तया वेळीं । आपुला पति वैश्य अढळी ।
प्रमाण केलें तयाजवळी । चंद्र-सूर्य साक्षी असे ॥ ९८ ॥
साक्षी केली हो म्यां क्षिति । दिवस तीन अहोरात्रीं ।
धर्मकर्में त्याची सती । जाहल्यें आपण परियेसा ॥ ९९ ॥
माझा पति जाहला मृत । आपण जीवंत नाहीं सत्य ।
पतिव्रता-धर्म ख्यात । वेदशास्त्री परियेसा ॥ १०० ॥
